Czarliński Emil (1833–1913), brat Leona, poseł i działacz narodowy, ur. 5 V w Chwarznie z Felicjana Schedlin Cz-go i Emilii z Rokickich. Jako 15-letni uczeń gimnazjum chojnickiego wraz z młodszym bratem Leonem poszedł w r. 1848 do Poznania, by walczyć w powstaniu. Studia prawnicze odbywał we Wrocławiu, gdzie był w r. 1855 członkiem Tow. Lit.-Słowiańskiego, i Berlinie. Złożywszy egzamin i odbywszy praktykę, zgłosił się r. 1860 jako kandydat na radcę ziemiańskiego powiatu brodnickiego, został też wraz z dwoma innymi przez stany powiatowe proponowany, jednakże kandydaturę wszystkich trzech Polaków, jako nie mających zaufania rządu, odrzucono. Nabył wówczas w r. 1862 Brąchnówko pod Chełmżą i ożenił się z Hortensją Donimirską, córką Teodora, dziedzica Buchwałdu. Gorący patriota, brał żywy udział we wszystkich ważniejszych działaniach publicznych w dziedzinie społecznej, gospodarczej i politycznej, zwłaszcza w Tow. Moralnych Interesów, sejmikach gospodarczych toruńskich, w banku kredytowym »Donimirski-Kalkstein-Łyskowski i Sp.«. Posłując do parlamentu północno-niemieckiego 1867–71 i do sejmu pruskiego 1874–77, był zwłaszcza na ostatnim terenie siłą bardzo dodatnią i czynną. Była to doba Kulturkampfu, wypowiedzianej przez państwo Kościołowi. Cz. stał wówczas w pierwszych szeregach broniących Kościoła i zagrożonej także narodowości polskiej. W r. 1891 należał do ściślejszego komitetu, urządzającego w Toruniu wielki wiec dla katol. ludności polskiej, 1894 r. takiemuż wiecowi w Poznaniu marszałkował. Choć już nie posłował, pracował przecież nad zachowaniem i utwierdzeniem harmonii i solidarności w kołach polskich w Berlinie, gdy walki »ludowców« z »ugodowcami« zagrażały spoistości polskiego przedstawicielstwa politycznego. Zdawszy majątek swój synowi Wincentemu, przeniósł się do Chełmna, gdzie zmarł 21 III 1913 w 80 roku życia.
Komierowski, Koła polskie w Berlinie 1875–1900, s. 23 i n.; nekrologi: »Dzien. Pozn.« nr 70; »Pielgrzym« nr 38; »Głos Lubawski« nr 1; »Gaz. Toruńska« nr 69; »Przyjaciel Ludu« 1867, nr 32 i 49; »Roczniki Sejmików Gospod. w Toruniu« 1879, 229; Sprawozdanie z wiecu w Toruniu, 1891, 10; Pamiętnik II wiecu Katolickiego 1894, 24.
Ks. Alfons Mańkowski